Çocuklarda O Bacak ve X Bacak


Patolojik X Bacak
Patolojik X Bacak

O Bacak ve X bacak

Yürüme bozukluklarında ikinci ana başlık altında inceliyeceğimiz O ve X bacak, dizlerin veya ayak bileklerinin birbirine temas etmemesi ile belirlenir. Anne ve babaya

ailenin bacak yapısı hakkında sorular sorarak, benzer bacak şekillerinin olup olmadığı ve gelişimini öğrenmek, bizim için önemlidir. Özellikle boy kısalığı ile beraber olan bacak eğrilikleri varsa, genetik kemik gelişim bozuklulukları ve metabolik kemik hastalıklarını göz önünde bulundurmak yararlı olur. Kilolu ve erken yürümeye başlayan bebeklerde, O bacak daha sık rastlanır. Bundan başka ağrı, geçirilmiş travmalar ve enfeksiyon öğrenilmelidir.

Bebek ayağa kalktığı zaman, her iki ayak bileği ve dizleri birbirine temas etmelidir. Eğer dizler arasında bir açıklık varsa, bu O bacak olarak kabul edilir. Mesafe, cetvel veya parmakla ölçülebilir. Ölçüm, ailenin evde takibi için bir kolaylıktır. Bebekler yürümeye başladıklarında, kalça – diz arasındaki dışa dönüklüğüne kavak kemiğinin (tibia) iç dönüklüğü eklenen olgularda O bacak görünümü abartılı hale gelir. Fizyolojik olan bu görünüm, çoğu kez simetriktir ve iki yaşına kadar kendiliğinde düzelir. Asimetrik, tek taraflı deformite ve bacak uzunluk farkı olanlarda ileri tetkik gereklidir.

Fizyolojik X Bacak
Fizyolojik X Bacak

Çocuk ayakta dururken ve dizleri birbirine temas halindeyken, ayak bileklerinin birbirinden uzak kalması X bacak olarak tanımlanır. Uyluk kemiklerinin veya kaval kemiğinin dışa dönüklüğü ile beraber olabilirbilir. Genellikle 3-6 yaş aralığında olur ve kendiliğinden düzelir. Aile, ayak bilekleri arasındaki mesafeyi kendileri takip edebilirler. Deformite tek taraflı veya asimetrik ve kısalıkla beraberse, artma

eğilimi gösterir. Kas iskelet muayenesinin yanında, ayakta dururken ve her iki diz kapağı tam karşıya bakar şekilde çekilen tüm boy bacak filmleri (Ortoröntgenogram) önemlidir. Klinik olarak ilerleyen veya düzelme göstermeyen bacak deformiteleri, senede bir çekilen filmlerle takip edilmelidir. Adolesan yaşa kadar düzelmeyen, tek taraflı veya kısalıkla beraber olan, diz kapağının dışa kaymasına sebep olan ciddi X bacak deformiteleri, nadiren düzelme gösterir. Yürüme ve koşma güçlüğü yaratır. Merdiven inerken ve çömelirken diz ağrısı olabilir. Bu hastalarda, egzersiz, fizik tedavi, bir takım yardımcı ortezler kullanmak kalıcı bir iyileşme sağlamaz veya günlük aktiviteyi kısıtlarsa, cerrahi tedavi düşünülmelidir.
Normalde, kalça ekleminin merkezinden aşağı indirilen düz çizgi, yani bacağın mekanik aksı diz eklemi ve ayak bileğinin ortasından geçer. Büyüme yaşının tamamlanmasından sonra devam eden O bacaklarda, mekanik aks diz ekleminin iç tarafında kalır ve diz ekleminde erken dejenerasyon (Osteoartrit) gelişir. X bacaklarda ise mekanik aks, diz ekleminin dış tarafından geçer ve özellikle diz kapağı ile diz arasında stabilite bozukluğuna sebep olur. Erken kıkırdak ve kemik dejenerasyonuna zemin hazırlar. Tüm bu problemler, çocuğun periyodik özenli takip muayeneleri ile önlenebilir.
Cerrahi olarak; bacağın şeklini düzeltmeye yönelik farklı cerrahi teknikler uygulanır. Deformitenin ağırlığı ve çocuğun yaşı, karar verme aşamasında önemli kriterlerdir.